Οκτώβρης 2019 - Ιούνιος 2020
Αίθουσα Β2 - 2ος όροφος - Νέο Κτίριο - Πάντειο Πανεπιστήμιο
6:15μμ-9:15μμ
Εισαγωγή στον επαναστατικό μαρξισμό
[όταν προηγείται ενός κειμένου σταυρός (+) σημαίνει πως η ανάγνωσή του είναι προαιρετική]17η συνάντηση - Επαναστατική ηγεσία - Τρίτη 1 Οκτωβρίου 2019
Λούξεμπουργκ: Η κρίση της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, μέρος 1 (1915) [διατίθεται μόνο στα αγγλικά - εκτενές απόσπασμα στα ελληνικά εδώ]
Νετλ: Το γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα την περίοδο 1890-1914 ως πολιτικό μοντέλο (1965) [αγγλικά]
Σλότερ: Τι είναι η επαναστατική ηγεσία; (1960) [αγγλικά]
18η συνάντηση - Μεταρρύθμιση ή επανάσταση; - Τρίτη 8 Οκτωβρίου 2019
Λούξεμπουργκ: Μεταρρύθμιση ή επανάσταση; (1900-1908)
+ Ντεμπς, Ανταγωνισμός εναντίον Συνεργασίας (1900) [αγγλικά]
19η συνάντηση - Ο Λένιν και το κόμμα της πρωτοπορίας - Τρίτη 22/10
Λίγκα των Σπαρτακιστών: Ο Λένιν και το κόμμα της πρωτοπορίας (1978) [αγγλικά]
20ή συνάντηση - Τι να κάνουμε; - Τρίτη 5/11
Λένιν : Τι να κάνουμε; (1902)
+Απινιάνεσι και Ζαράτε: Ο Λένιν για αρχάριους (1977) [αγγλικά]
21η συνάντηση - Μαζική απεργία και σοσιαλδημοκρατία - Τρίτη 19/11
Λούξεμπουργκ: Μαζική απεργία, κόμμα, συνδικάτα (1906)
+Λούξεμπουργκ: Μπλανκισμός και σοσιαλδημοκρατία (1906)
22η συνάντηση - Διαρκής επανάσταση - Τρίτη 26/11
Τρότσκυ: Αποτελέσματα και προοπτικές (1906)
+Αλί και Έβανς: Ο Τρότσκυ για αρχάριους (1980)
23η συνάντηση - Κράτος και επανάσταση - Τρίτη 10/12
Λένιν: Κράτος και επανάσταση (1917)
24η συνάντηση - Ιμπεριαλισμός - Τρίτη, 14/01/2020
Λένιν: Ο ιμπεριαλισμός, το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού (1916)
+Λένιν: Σοσιαλισμός και πόλεμος, κεφάλαιο 1: Οι αρχές του σοσιαλισμού και ο πόλεμος του 1914-1915 (1916) – [αγγλικά - εκτενή αποσπάσματα στα ελληνικά εδώ].
25η συνάντηση - Αποτυχία της επανάστασης - Τρίτη, 21/01/2020
Λούξεμπουργκ: Τι ζητάει ο Σπάρτακος; (1918)
Λούξεμπουργκ: Για το πρόγραμμα του Σπάρτακου (1918) [αγγλικά]
+Λούξεμπουργκ: Γερμανικός μπολσεβικισμός (ή Σοσιαλιστικοποίηση της κοινωνίας) (1918)
+Λούξεμπουργκ: Η ρωσική τραγωδία (1918)
+Λούξεμπουργκ: Τάξη επικρατεί στο Βερολίνο (1919) [αγγλικά]
+Χάφνερ: Η αποτυχία μιας επανάστασης: Γερμανία 1918-1919 (1968) [αγγλικά]
26η συνάντηση - Υποχώρηση μετά την επανάσταση - Τρίτη 28/1/2020
Λένιν: Ο “αριστερισμός”, παιδική ασθένεια του κομμουνισμού (1920)
+Λένιν: Σημειώσεις ενός δημοσιολόγου (1922) [αγγλικά]
27η συνάντηση - Διαλεκτική της πραγμοποίησης - Τρίτη 11/2/2020
Λούκατς: Η σκοπιά του προλεταριάτου (τρίτο μέρος του “H πραγμοποίηση και η συνείδηση του προλεταριάτου”) (1923) (σελ. 231-302)
28η συνάντηση - Τα μαθήματα του Οκτώβρη - Τρίτη 25/2/2020
Τρότσκυ: Τα μαθήματα του Οκτώβρη (1924)
+Τρότσκυ: Σταλινισμός και μπολσεβικισμός (1937)
29η συνάντηση - Τροτσκισμός - Τρίτη 10/3/2020
+Τρότσκυ: Ας χτίσουμε εκ νέου κομμουνιστικά κόμματα και μία νέα Διεθνή (1933) [αγγλικά]
+Τρότσκυ: Εάν ο κομμουνισμός επικρατούσε στην Αμερική [αγγλικά]
Τρότσκυ: Η επιθανάτια αγωνία του καπιταλισμού και τα καθήκοντα της 4ης διεθνούς (1938) [διατίθεται και στα αγγλικά εδώ]
+Τρότσκυ: Τα συνδικάτα στην εποχή της ιμπεριαλιστικής παρακμής (1940)
+Τρότσκυ: Γράμμα στον Τζέιμς Κάνον (12/9/1939) [αγγλικά]
30ή συνάντηση - Το αυταρχικό κράτος - Τρίτη 24/3/2020
Πόλοκ: Κρατικός καπιταλισμός: οι δυνατότητες και οι περιορισμοί του (1941) – (μεταφράστηκε από την Ισιδώρα Στανιμεράκη και δημοσιεύτηκε στο τ. 4 του περιοδικού Κοινωνικός Αναρχισμός – εκδ. Κουρσάλ)
Χορκχάιμερ: Το αυταρχικό κράτος (1942) [αγγλικά]
31η συνάντηση - Για την έννοια της ιστορίας - Τρίτη 7/4/2020
Menand (για τον Edmund Wilson) και Preuss (για τον Nietzsche)
+Μπωντλαίρ: από τη συλλογή “Fusées” (1867) [αγγλικά/γαλλικά]
+Μπρεχτ: Στους μεταγενέστερους (1939)
+Μπένγιαμιν: Στο πλανητάριο (από τον “Μονόδρομο”) (1928) [αγγλικά]
+Μπένγιαμιν: Σήμα πυρκαγιάς (από τον “Μονόδρομο”) (1928) [αγγλικά]
+Μπένγιαμιν: Εμπειρία και φτώχεια (1933) [αγγλικά]
+Μπένγιαμιν: Θεολογικο-πολιτικό απόσπασμα (1921-1939;) [αγγλικά]
Μπένγιαμιν: Για την έννοια της ιστορίας (“Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας”) (1940)
Μπένγιαμιν: Παραλειπόμενα στο “Για την έννοια της ιστορίας” (1940) [αγγλικά]
+Μπένγιαμιν: Για τη θεωρία της γνώσης και τη θεωρία της προόδου (ειδικά στη σελ.471 το Ν8,1) [αγγλικά]
32η συνάντηση - Στοχασμοί για τον μαρξισμό - Τρίτη 28/4/2020
Αντόρνο: Στοχασμοί για την ταξική θεωρία (1942) [αγγλικά]
Αντόρνο: Αμετροέπεια (1944/1947) [αγγλικά]
+Αντόρνο: “Αφιέρωση“, “Κληροδότημα“, “Προειδοποίηση: να μη γίνει κατάχρηση”, “Φινάλε”, από τα Minima moralia (1944-1947) [αγγλικά]
+Χορκχάιμερ-Αντόρνο: Συζήτηση για τη θεωρία και την πράξη (ή Προς ένα καινούριο μανιφέστο;) (1956)
33η συνάντηση - Θεωρία και πράξη - Τρίτη 12/5/2020
+Αντόρνο: Για το υποκείμενο και το αντικείμενο (1969) [αγγλικά]
Αντόρνο: Σημειώσεις περιθωρίου για τη θεωρία και την πράξη (1969) [αγγλικά[
Αντόρνο: Παραίτηση (1969) (εναλλακτική μετάφραση)
+Αντόρνο: Ύστερος καπιταλισμός ή βιομηχανική κοινωνία; (ή “Είναι παρωχημένος ο μαρξισμός;”) (1968)
+Λέσλυ: Εισαγωγή στην αλληλογραφία Αντόρνο-Μαρκούζε το 1969 (1999) [αγγλικά]
+Αντόρνο-Μαρκούζε: Αλληλογραφία για τη γερμανική Νέα Αριστερά (1969) [αγγλικά]
+Αντόρνο: Συνέντευξη στο Der Spiegel (1969) [αγγλικά]
 |
 |
 |
 |
|
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ και το κόμμα |
Ομιλίες στο συνέδριο της Στουτγκάρδης (Οκτώβριος 1898) |
Η κοινωνικοποίηση της κοινωνίας (Γερμανικός μπολσεβικισμός) |
Η Ρωσική τραγωδία |
Σημείωμα επιμελητών
Γιώργος Στεφανίδης – Θοδωρής Βελισσάρης
Στο μικρό αφιέρωμα που φιλοξένησε το περιοδικό «Ουτοπία» στο τεύχος 123, παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, εξ όσων γνωρίζουμε, δύο πολύ σημαντικά άρθρα της Ρόζα Λούξεμπουργκ, καθώς και μία διάσημη ομιλία της, συνοδευόμενα από ένα άρθρο που γράφτηκε πρόσφατα για την ίδια. Δεν είναι ευρέως γνωστό ότι το διάσημο έργο της για τη «Ρωσική επανάσταση» η Ρόζα Λούξεμπουργκ το έγραψε στη φυλακή, με περιορισμένες πηγές πληροφόρησης, και δεν το δημοσίευσε η ίδια εν ζωή. Δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατό της, με επιμέλεια του Paul Levi. Εκτός φυλακής, έγραψε και δημοσίευσε η ίδια το, άγνωστο στους περισσότερους, άρθρο «Η Ρωσική τραγωδία». Νομίζουμε ότι το άρθρο αυτό πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη όταν διερευνάται η αποτίμησή της για τη Ρωσική επανάσταση εν γένει. Εδώ επικεντρώνει την κριτική της στην εξωτερική πολιτική των μπολσεβίκων, φυσικά στα πλαίσια μίας αμέριστης εκτίμησης και αλληλεγγύης. Στο άρθρο της για τον «Γερμανικό μπολσεβικισμό», καθίσταται ξεκάθαρη η άποψη της Λούξεμπουργκ για τη σοσιαλιστική πειθαρχία που απαιτείται σε μία επαναστατική δικτατορία του προλεταριάτου, εάν η τελευταία θέλει να πετύχει τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους της. Παράλληλα, δίνεται το περίγραμμα των βασικών βημάτων ενός μετασχηματισμού των οικονομικών σχέσεων προς τον σοσιαλισμό, μέσω της κατάκτησης της πολιτικής εξουσίας. Οι ομιλίες της στο συνέδριο της Στουτγκάρδης συνοψίζουν την ισχυρή της πεποίθηση ότι κανένας συνδικαλιστικός αγώνας δεν είναι από μόνος του σοσιαλιστικός, και κανένα κίνημα δεν είναι από μόνο του επαναστατικό. Χωρίς την πλαισίωση και τους στόχους μίας σοσιαλιστικής πολιτικής, τόσο ο συνδικαλισμός όσο και το «κίνημα», μπορούν για τη Λούξεμπουργκ να μετατραπούν στα μεγαλύτερα εμπόδια για την κατάκτηση του σοσιαλισμού. Το κόκκινο νήμα που διατρέχει όλα αυτά τα κείμενα είναι αυτό του προβλήματος της πολιτικής εξουσίας, το οποίο παρέμενε κεντρικό για τη Λούξεμπουργκ μέχρι το τραγικό της τέλος. Το άρθρο του Κρις Κατρόουν παρουσιάζει την προσπάθεια, εκ μέρους της Λούξεμπουργκ, μίας διαλεκτικής σύλληψης του προβλήματος αυτού, πέρα από την απόρριψη της μαζικής πολιτικής και της δημοκρατίας, αλλά συγχρόνως και πέρα από την απλή απολογητική και ωραιοποίηση του ίδιου του κράτους. Το κράτος, αλλά και το επαναστατικό κόμμα (και ο ίδιος ο μαρξισμός ακόμα!), συμμετείχαν στη βαθιά κοινωνική κρίση, αποτελούσαν συμπτώματα της παθολογίας των κοινωνικών σχέσεων, και έπρεπε να γίνουν αντικείμενο έκφρασης, πραγμάτευσης, χειρισμού, των κοινωνικών αυτών σχέσεων ως μέσα δυνητικής (αυθ)υπέρβασής τους. Στην καρδιά του μαρξισμού της Λούξεμπουργκ βρίσκεται η ζωντανή σύλληψη του προβλήματος της ελευθερίας, τόσο στον αντικειμενικό όσο και στον υποκειμενικό του ορίζοντα. Ελπίζουμε αυτό το μικρό αφιέρωμα να υπενθυμίσει, έστω και ελάχιστα, τη βαρύτητα της προσφοράς της Λούξεμπουργκ στον αγώνα για την ατομική και κοινωνική χειραφέτηση, και να παρακινήσει την περαιτέρω ενασχόληση με το έργο της.
