ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 10/7/2019, 19:30
Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα
(Ζωοδόχου Πηγής 95-97 & Ισαύρων)
Τέσσερις συναντήσεις αυτομόρφωσης
1η συνάντηση (10/7) - Το κεφάλαιο στην Ιστορία
• Μενάντ — Σχετικά με τη νεώτερη ιστορία και ελευθερία: Για τους Μαρξ και Ένγκελς
• Μαρξ — απόσπασμα περί του γίγνεσθαι (από τα Grundrisse, 1857-58)
• Χορκχάιμερ — επιλογές από το Λυκόφως (1926–31)
• Κατρόουν — Το κεφάλαιο στην ιστορία (2008)
+ Διάγραμμα: 10.000 χρόνια ιστορίας
• Κατρόουν — Ταξική συνείδηση (από μαρξιστική σκοπιά) σήμερα (2012) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
2η (17/7) - Γυναίκες: η διαρκέστερη επανάσταση (όλα τα κείμενα στα αγγλικά)
• Μίτσελ — Γυναίκες: η διαρκέστερη επανάσταση (1966)
• Τσέτκιν και Λένιν — Συνέντευξη για το γυναικείο ζήτημα (1920)
+ Hoare — Κριτική στη Μίτσελ (1967)
+ Μίτσελ — απάντηση στον Hoare (1967)
3η (24/7) - Σεξουαλικότητα και καπιταλισμός (όλα τα κείμενα στα αγγλικά)
• Αντόρνο — Σεξουαλικά ταμπού και δίκαιο σήμερα (1963) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
• Ντ' Εμίλιο — Καπιταλισμός και γκέι ταυτότητα (1983) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
4η (31/7) - Η Αριστερά και ο μαρξισμός
• Κολακόφσκι — “Η έννοια της Αριστεράς” (1968)
• Μαρξ — Για μια αμείλικτη κριτική του υπάρχοντος (γράμμα στον Ρούγκε, Σεπτέμβρης 1843)
• Κατρόουν — “Η μαρξιστική υπόθεση” (2010)
Κάθε 2η Πέμπτη - Αίθουσα Β4 - 2ος όροφος - Νέο Κτίριο - Πάντειο Πανεπιστήμιο - 6-9 μ.μ.
Η σελίδα ενημερώνεται και ανανεώνεται συνεχώς καθώς προχωρούν οι συναντήσεις
(με • σημειώνονται τα κείμενα προς παρουσίαση και συζήτηση, με + τα προαιρετικά/βοηθητικά κείμενα):
1η συνάντηση. Εισαγωγή: Το κεφάλαιο στην ιστορία | 8-11-2018
• Max Horkheimer - "Ο ανθρωπάκος και η φιλοσοφία της ελευθερίας" (1926–31)
• εισαγωγικά σημειώματα για τη σύγχρονη ιστορία και ελευθερία από τους:
James Miller (για τον Jean-Jacques Rousseau) , Louis Menand (για τον Edmund Wilson) , Karl Marx (περί του «γίγνεσθαι» - από τα Grundrisse, 1857–58) και Peter Preuss (για τον Nietzsche)
• Chris Cutrone - “Το κεφάλαιο στην ιστορία” (2008)
• Cutrone - “Η μαρξιστική υπόθεση- μία απάντηση στην κομμουνιστική υπόθεση του Allain Badiou" (2010)
• Cutrone - "Η ταξική συνείδηση (από μια μαρξιστική σκοπιά σήμερα)" (2012)
+ Το Κεφάλαιο στην ιστορία: χρονολόγιο και διάγραμμα όρων
+ Robert Pippin - "Για την Κριτική Θεωρία" (2004) (διατίθεται στα αγγλικά)
+ G.M.Tamas - "Λέγοντας την αλήθεια για την τάξη" (2007) (διατίθεται στα αγγλικά)
2η συνάντηση. Ριζοσπαστική αστική φιλοσοφία I. Rousseau: Το σημείο καμπής της κοινωνίας | 22-11-2018
• Jean-Jacques Rousseau - "Πραγματεία περί της καταγωγής και των θεμελίων της ανισότητας ανάμεσα στους ανθρώπους" (1754)
• Rousseau- επιλογές από το “Κοινωνικό συμβόλαιο” (1762)
3η συνάντηση. Ριζοσπαστική αστική φιλοσοφία II. Adam Smith: Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών (1ο μέρος) | 24-1-2019
• Adam Smith - επιλογές από την «Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών»
1ος Τόμος
Εισαγωγή και γενικό σχέδιο του έργου
Βιβλίο πρώτο: Σχετικά με τα αίτια της βελτίωσης…
I.1. Σχετικά με τον καταμερισμό της εργασίας
I.2. Σχετικά με την αρχή που προκαλεί τον καταμερισμό της εργασίας
I.3. Σχετικά με το ότι ο καταμερισμός της εργασίας περιορίζεται από την έκταση της αγοράς
I.4. Σχετικά με την προέλευση και τη χρήση του χρήματος
I.6. Σχετικά με τα συστατικά μέρη της τιμής των εμπορευμάτων
I.7. Σχετικά με τη φυσική και την αγοραία τιμή των εμπορευμάτων
I.8. Σχετικά με τους μισθούς της εργασίας
I.9. Σχετικά με τα κέρδη του κεφαλαίου
Βιβλίο τρίτο: Σχετικά με την διαφορετική εξέλιξη του κοινωνικού πλούτου σε διαφορετικά έθνη κεφάλαια 21-24 από το αρχείο (1789) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
III.1. Σχετικά με τη φυσική εξέλιξη του κοινωνικού πλούτου
III.2. Σχετικά με την αποθάρρυνση της γεωργίας στο αρχαίο κράτος της Ευρώπης μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
III.3. Σχετικά με την ανάδυση και την ανάπτυξη των πόλεων και των κωμοπόλεων, μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
III.4. Πώς το εμπόριο των κωμοπόλεων συνέβαλε στην βελτίωση της χώρας
4η συνάντηση. Ριζοσπαστική αστική φιλοσοφία III. Adam Smith: Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών (2ο μέρος) | 31-1-2019
• Smith - επιλογές από την «Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών» κεφάλαια 32,35 από το αρχείο (1789) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
2ο Τόμος IV.7. Σχετικά με τις αποικίες
Βιβλίο πέμπτο: Σχετικά με τα έσοδα του κυρίαρχου ή της Κοινοπολιτείας V.1. Σχετικά με της δαπάνες του κυρίαρχου ή της Κοινοπολιτείας
5η συνάντηση. Ριζοσπαστική αστική φιλοσοφία IV. Τι είναι η Τρίτη Τάξη; | 7-2-2019
• Abbe Emannuel Joseph Sieyès - Τι είναι η Τρίτη τάξη (1789)
6η συνάντηση. Ριζοσπαστική αστική φιλοσοφία V. Kant και Constant: Αστική κοινωνία | 14-2-2019
• Immanuel Kant - "Ιδέα μίας καθολικής ιστορίας υπό πρίσμα κοσμοπολίτικο" και
"Τι είναι διαφωτισμός;" (1784)
• Benjamin Constant - "Η ελευθερία των αρχαίων εν συγκρίσει προς εκείνη των νεωτέρων" (1819)
7η συνάντηση. Ριζοσπαστική αστική φιλοσοφία VI. Hegel: Ελευθερία στην ιστορία |28-2-2019
• G.W.F. Hegel - "Εισαγωγή στη φιλοσοφία της ιστορίας" σελ. 9-134 του αρχείου (1831)
8η συνάντηση. Προπομποί της Σχολής της Φραγκφούρτης |14-3-2019
• Wilhelm Reich - "Η ιδεολογία ως υλική δύναμη" σελ. 20-36 του pdf (1933/46)
• Siegfried Kracauer - "Η μάζα ως διάκοσμος" (1927) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
+ Kracauer - "Φωτογραφία" (1927) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
9η συνάντηση. Τι είναι η Αριστερά; I. Ουτοπία και κριτική |21-3-2019
• Max Horkheimer - επιλογές από το “Λυκόφως” (1926–31)
• Theodor W. Adorno- “Αμετροέπεια” (1944–47) (διατίθεται στα αγγλικά , και στα γερμανικά :GS4:297-300, Anhang in Minima Moralia, letzter Abschnitt)
• Leszek Kolakowski - "Η έννοια της Αριστεράς" (1968)
• Karl Marx - “ Να καταστήσουμε τον κόσμο φιλοσοφικό” (από τη διδακτορική διατριβή του Μαρξ, 1839-41)
• Marx - “ "Για μια αμείλικτη κριτική του υπάρχοντος"” (γράμμα στον Ρούγκε) Σεπτέμβρης 1843
10η συνάντηση. Τι είναι ο μαρξισμός; I. Σοσιαλισμός | 4-4-2019
• Marx - επιλογές από τα “Οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα” (1844) – [μόνο τις σελίδες 90 – 106 (Αλλοτριωμένη εργασία), 122 – 140 (Ατομική ιδιοκτησία και κομμουνισμός), 140 – 155, (Ανάγκη, παραγωγή και καταμερισμός εργασίας)]
• Marx και Friedrich Engels - επιλογές από το “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” (1848), [μόνο όλους τους προλόγους, πλην αυτόν του 1890 από τον Ένγκελς, και από το ίδιο το “Μανιφέστο”, την εισαγωγή, το πρώτο, το δεύτερο και το τέταρτο μέρος]
• Marx - “Προσφώνηση της κεντρικής επιτροπής στην Ένωση των Κομμουνιστών” (1850)
11η συνάντηση. Τι είναι ο μαρξισμός; II. Η επανάσταση του 1848 | 18-4-2019
• Marx - "Η επερχόμενη αναταραχή" (από την Αθλιότητα της φιλοσοφίας, 1847) και «Ταξική πάλη και τρόπος παραγωγής» (γράμμα στον Weydemeyer, 1852)
• Engels - “Η τακτική της σοσιαλδημοκρατίας” (εισαγωγή του Engels το 1895 στο βιβλίο του Marx “Ταξικοί αγώνες στη Γαλλία”)
• Marx - επιλογές από τους “Ταξικούς αγώνες στη Γαλλία” (1850) και τη “18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη” (1852)
[Τα κείμενα διατίθενται διαδικτυακά σ’ αυτόν τον τόμο, στις σελίδες:Πρόλογος Engels: 123-148
Ταξικοί αγώνες: 149-161, 171-179, 191-192, 238-252, 262-263
18η Μπρυμαίρ: Όλο το πρώτο μέρος (Ι), 282-293, και όλο το έβδομο (VII), 382-400]
12η συνάντηση. Τι είναι ο μαρξισμός; III. Βοναπαρτισμός | 9-5-2019
• Marx - “Ιδρυτική διακήρυξη της Διεθνούς ένωσης των εργατών” (1864)
• Marx - επιλογές από τον “Εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία” (1871, συμπεριλαμβανομένη της εισαγωγής του Ένγκελς του 1891) (σελ. 3-18, 58-91)
• Marx - “Κριτική του προγράμματος της Γκότα” (1875)
• Marx - Πρόγραμμα του Γαλλικού εργατικού κόμματος" (1880) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
+ Karl Korsch - “Ο Μαρξισμός της Πρώτης Διεθνούς” (1924) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
+ Korsch - “Εισαγωγή στην ‘Κριτική του προγράμματος της Γκότα’ του Μαρξ” (1922) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
13η συνάντηση. Τι είναι ο μαρξισμός; IV. Κριτική της πολιτικής οικονομίας | 23-5-2019
• Marx - επιλογές από τα “Grundrisse” (1857-61)
• Marx - “Ο φετιχιστικός χαρακτήρας των εμπορευμάτων” (από το “Κεφάλαιο”, τ.1, 1867)
14η συνάντηση. Τι είναι ο μαρξισμός; V. Πραγμοποίηση | [Μετατίθεται για Σεπτέμβρη 2019]
• Georg Lukács - “Το φαινόμενο της πραγμοποίησης” (πρώτο μέρος του κεφαλαίου “Η πραγμοποίηση και η συνείδηση του προλεταριάτου” από το βιβλίο “Ιστορία και ταξική συνείδηση“, 1923, σελ. 149-182 του βιβλίου)
15η συνάντηση. Τι είναι ο μαρξισμός; VI. Ταξική συνείδηση |[Μετατίθεται για Σεπτέμβρη 2019]
• Lukács - “Αρχικός Πρόλογος” (1922), “Τι είναι ο ορθόδοξος μαρξισμός;” (1919), “Ταξική συνείδηση” (1920) (περιλαμβάνονται στο βιβλίο “Ιστορία και ταξική συνείδηση“, σελ. 45-82 και 105-148 του βιβλίου)
+ Marx- “Πρόλογος στην πρώτη γερμανική έκδοση” (1867) και “Επίλογος στη δεύτερη γερμανική έκδοση” (1873) του τ.1 του “Κεφαλαίου”(σελ. 11-26 του βιβλίου)
16η συνάντηση. Τι είναι ο μαρξισμός; VII. Τέλος της φιλοσοφίας | 13-6-2019
• Korsch - “Μαρξισμός και Φιλοσοφία” (1923)
+ Marx - "Θέσεις για τον Φόυερμπαχ" (1845)
20η συνάντηση
Λούξεμπουργκ: Τι ζητάει ο Σπάρτακος; (1918)
Λούξεμπουργκ: Για το πρόγραμμα του Σπάρτακου (1918) (αγγλικά – επικοινωνήστε μαζί μας για να το προμηθευτείτε στα ελληνικά)
+Λούξεμπουργκ: Γερμανικός μπολσεβικισμός (ή Σοσιαλιστικοποίηση της κοινωνίας) (1918) (αγγλικά)
+Λούξεμπουργκ: Η ρωσική τραγωδία (1918) (αγγλικά)
+Λούξεμπουργκ: Τάξη επικρατεί στο Βερολίνο (1919) (αγγλικά)
+Χάφνερ: Η αποτυχία μιας επανάστασης: Γερμανία 1918-1919 (1968)
21η συνάντηση
Λένιν: Ο “αριστερισμός”, παιδική ασθένεια του κομμουνισμού (1920)
+Λένιν: Σημειώσεις ενός δημοσιολόγου (1922) (αγγλικά)
22η συνάντηση
Λούκατς: Η σκοπιά του προλεταριάτου (τρίτο μέρος του “H πραγμοποίηση κα η συνείδηση του προλεταριάτου”) (1923) (σελ. 231-302)
23η συνάντηση
Τρότσκυ: Τα διδάγματα του Οκτώβρη (1924)
+Τρότσκυ: Σταλινισμός και μπολσεβικισμός (1937)
24η συνάντηση
+Τρότσκυ: Ας χτίσουμε εκ νέου κομμουνιστικά κόμματα και μία νέα Διεθνή (1933) (αγγλικά)
Τρότσκυ: Η επιθανάτια αγωνία του καπιταλισμού και τα καθήκοντα της 4ης διεθνούς (1938)
+Τρότσκυ: Τα συνδικάτα στην εποχή της ιμπεριαλιστικής παρακμής (1940)
+Τρότσκυ: Γράμμα στον Τζέιμς Κάνον (12/9/1939) (αγγλικά)
25η συνάντηση
Πόλοκ: Κρατικός καπιταλισμός: οι δυνατότητες και οι περιορισμοί του (1941) – (μεταφράστηκε από την Ισιδώρα Στανιμεράκη και δημοσιεύτηκε στο τ. 4 του περιοδικού Κοινωνικός Αναρχισμός – εκδ. Κουρσάλ)
Χορκχάιμερ: Το αυταρχικό κράτος (1942) (αγγλικά – επικοινωνήστε μαζί μας για να το προμηθευτείτε στα ελληνικά)
26η συνάντηση
Εισαγωγικά παραθέματα του Λουί Μενάντ (επί του Έντμουντ Γουίλσον) και του Πήτερ Πρόυς (επί του Νίτσε) για τη νεώτερη έννοια της ιστορίας
+Μπωντλαίρ: από τη συλλογή “Οι πύραυλοι” (1867)
+Μπρεχτ: Στους μεταγενέστερους (1939)
+Μπένγιαμιν: Στο πλανητάριο (από τον “Μονόδρομο”) (1927)
+Μπένγιαμιν: Εμπειρία και φτώχεια (1933)
+Μπένγιαμιν: Θεολογικο-πολιτικό απόσπασμα (1921-1939?)
Μπένγιαμιν: Για την έννοια της ιστορίας “Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας” (1940) (σελ. 7-18). Εναλλακτικά εδώ.
Μπένγιαμιν: Παραλειπόμενα στο “Για την έννοια της ιστορίας” (1940) (σελ. 19-54)
27η συνάντηση
Αντόρνο: Στοχασμοί πάνω στην ταξική θεωρία (1942)
Αντόρνο: Αμετροέπεια (1944/1947)
+Αντόρνο: “Αφιέρωση“, “Κληροδότημα“, “Προειδοποίηση: να μη γίνει κατάχρηση”, “Φινάλε”, από τα Minima moralia (1944-1947)
+Χορκχάιμερ-Αντόρνο: Συζήτηση για τη θεωρία και την πράξη (ή Προς ένα καινούριο μανιφέστο;) (1956)
28η συνάντηση
+Αντόρνο: Για το υποκείμενο και το αντικείμενο (1969) (αγγλικά)
Αντόρνο: Σημειώσεις περιθωρίου για τη θεωρία και την πράξη (1969) (αγγλικά)
Αντόρνο: Παραίτηση (1969) (ελληνικά)
+Αντόρνο: Ύστερος καπιταλισμός ή βιομηχανική κοινωνία; (ή “Είναι παρωχημένος ο μαρξισμός;”) (1968) (ελληνικά)
+Λέσλυ: Εισαγωγή στην αλληλογραφία Αντόρνο-Μαρκούζε το 1969 (1999)
Αντόρνο-Μαρκούζε: Αλληλογραφία για τη γερμανική Νέα Αριστερά (1969) [αγγλικά – υπάρχει μεταφρασμένη στα ελληνικά στο τ.16 του περιοδικού Πανοπτικόν (Φεβρουάριος 2012)]
1η συνάντηση
Μενάντ — απόσπασμα σχετικά με τη νεώτερη ιστορία και ελευθερία (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
Μαρξ — απόσπασμα περί του γίγνεσθαι (από τα “Grundrisse”, 1857-58)
Κατρόουν — “Το κεφάλαιο στην ιστορία” (2008) και “Η μαρξιστική υπόθεση” (2010)
Διάγραμμα: 10.000 χρόνια ιστορίας
2η συνάντηση
Καντ — “Ιδέα μίας καθολικής ιστορίας υπό πρίσμα κοσμοπολίτικο” και “Τι είναι διαφωτισμός;” (1784)
Κονστάν — “Η ελευθερία των αρχαίων εν συγκρίσει με εκείνη των νεώτερων” (1819)
(+) Ρουσσώ — “Πραγματεία περί της καταγωγής της ανισότητας” (1754) και επιλογές από το “Κοινωνικό συμβόλαιο” (1762)
3η συνάντηση
Χορκχάιμερ — επιλογές από το “Λυκόφως” (1926–31)
Αντόρνο — “Αμετροέπεια” (1944–47) (διατίθεται στα αγγλικά , και στα γερμανικά :GS4:297-300, Anhang in Minima Moralia, letzter Abschnitt)
4η συνάντηση
Κολακόφσκι — “Η έννοια της Αριστεράς” (1968)
Μαρξ — “Να καταστήσουμε τον κόσμο φιλοσοφικό” (από τη διδακτορική διατριβή του Μαρξ, 1839-41) και “Για μια αμείλικτη κριτική του υπάρχοντος” (γράμμα στον Ρούγκε, Σεπτέμβρης 1843)
5η συνάντηση
Μαρξ — επιλογές από τα “Οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα” (1844) – [μόνο τις σελίδες 90 – 106 (Αλλοτριωμένη εργασία), 122 – 140 (Ατομική ιδιοκτησία και κομμουνισμός), 140 – 155, (Ανάγκη, παραγωγή και καταμερισμός εργασίας)]
– επιλογές από το “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” (μαζί με τον Ένγκελς, 1848), [μόνο όλους τους προλόγους, πλην αυτόν του 1890 από τον Ένγκελς, και από το ίδιο το “Μανιφέστο”, την εισαγωγή, το πρώτο, το δεύτερο και το τέταρτο μέρος]
– “Προσφώνηση της κεντρικής επιτροπής στην Ένωση των Κομμουνιστών” (1850)
6η συνάντηση
Ένγκελς — “Η τακτική της σοσιαλδημοκρατίας” (εισαγωγή του Ένγκελς το 1895 στο βιβλίο του Μαρξ “Ταξικοί αγώνες στη Γαλλία”)
Μαρξ — επιλογές από τους “Ταξικούς αγώνες στη Γαλλία” (1850) και τη “18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη” (1852)
[Τα κείμενα διατίθενται διαδικτυακά σ’ αυτόν τον τόμο, στις σελίδες:
Πρόλογος Ένγκελς: 123-148
Ταξικοί αγώνες: 149, 156-161, 171, 175-179, 191-192, 238-239, 250-252, 262-263
18η Μπρυμαίρ: Όλο το πρώτο μέρος (Ι), 282-293, και όλο το έβδομο (VII), 382-400]
7η συνάντηση
(+) Κορς — “Ο Μαρξισμός της Πρώτης Διεθνούς” (1924) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
Μαρξ — “Ιδρυτική διακήρυξη της Διεθνούς ένωσης των εργατών” (1864), επιλογές από τον “Εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία” (1871, συμπεριλαμβανομένη της εισαγωγής του Ένγκελς του 1891) (σελ. 3-18, 58-91)
(+) Κορς — “Εισαγωγή στην ‘Κριτική του προγράμματος της Γκότα’ του Μαρξ” (1922) (διατίθεται μόνο στα αγγλικά)
Μαρξ — “Κριτική του προγράμματος της Γκότα” (1875), “Πρόγραμμα του Γαλλικού εργατικού κόμματος” (1880) (διατίθεται στα αγγλικά)
8η συνάντηση
Μαρξ — επιλογές από τα “Grundrisse” (1857-61), “Ο φετιχιστικός χαρακτήρας των εμπορευμάτων” (από το “Κεφάλαιο”, τ.1, 1867)
9η συνάντηση
Λούκατς — “Το φαινόμενο της πραγμοποίησης” (πρώτο μέρος του κεφαλαίου “Η πραγμοποίηση και η συνείδηση του προλεταριάτου” από το βιβλίο “Ιστορία και ταξική συνείδηση“, 1923, σελ. 149-182 του βιβλίου)
10η συνάντηση
Λούκατς — “Αρχικός Πρόλογος” (1922), “Τι είναι ο ορθόδοξος μαρξισμός;” (1919), “Ταξική συνείδηση” (1920) (περιλαμβάνονται στο βιβλίο “Ιστορία και ταξική συνείδηση“, σελ. 45-82 και 105-148 του βιβλίου)
(+) Μαρξ — “Πρόλογος στην πρώτη γερμανική έκδοση” (1867) και “Επίλογος στη δεύτερη γερμανική έκδοση” (1873) του τ.1 του “Κεφαλαίου”(σελ. 11-26 του βιβλίου)
11η συνάντηση
Κορς — “Μαρξισμός και Φιλοσοφία” (1923)
(+) Μαρξ — “Να καταστήσουμε τον κόσμο φιλοσοφικό” (από τη διδακτορική διατριβή του Μαρξ, 1839-41), “Για μια αμείλικτη κριτική απέναντι σε ό,τι υπάρχει” (γράμμα στον Ρούγκε, Σεπτέμβρης 1843) και “Θέσεις για τον Φόυερμπαχ” (1845) — υπάρχουν σ’ αυτόν τον τόμο.
