Ian Morrison: Τι να κάνουμε;
Ο J. P. Cannon είχε κάποτε πει:
«Εάν η ομάδα παρερμηνεύει το καθήκον που έχει καθοριστεί γι’ αυτήν από τις τρέχουσες συνθήκες, αν δεν ξέρει πώς να απαντήσει στο πιο σπουδαίο ερώτημα της πολιτικής —ήτοι, ποιο είναι το επόμενο βήμα— τότε η ομάδα, όποιες κι αν είναι οι αξιώσεις της, μπορεί να αναλωθεί σε αποπροσανατολισμένες προσπάθειες και μάταιες ενέργειες και, εν τέλει, να αποτύχει».
Το εγχείρημά μας συχνά αντιμετωπίζεται υπό το πρίσμα δύο ιστορικών φαντασιώσεων. Η πρώτη το παρομοιάζει με την Partisan Review και η δεύτερη με τη Σχολή της Φρανκφούρτης. Η θέση μας για τον «θάνατο της Αριστεράς» και το ιστορικό χάσμα μεταξύ του σήμερα και της δεκαετίας του ’30 καθιστά τον πρακτικό προσανατολισμό αυτών των δύο εγχειρημάτων εντελώς αναχρονιστικό, προκαλώντας σύγχυση ως προς τις ανάγκες της εποχής μας. Η Partisan Review επεδίωξε μια συγκεκριμένη παρέμβαση στον Αμερικάνικο σοσιαλισμό, ενώ η πρώιμη Σχολή της Φρανκφούρτης δημιουργήθηκε για να παράσχει μια διανοητική ατμόσφαιρα η οποία θα ξεπερνούσε τους σεκταριστικούς διαχωρισμούς που προκλήθηκαν από την αποτυχία της Γερμανικής Επανάστασης. Στην εποχή μας δεν υπάρχει κάποιο παρόμοιο περιβάλλον σύγκρισης που να προϋποθέτει παρέμβαση ή υπέρβαση. Το πρόβλημα είναι πολύ σύνθετο για να αρκεί η απλή συνειδητοποίηση ότι τα τρίτα κόμματα της Αριστεράς είναι δυσλειτουργικά και ο συνδικαλισμός διασπασμένος και αδύναμος. Οι ομάδες που μιλούν για την Αριστερά βασίζουν την ύπαρξή τους σε σαθρά θεμέλια και, αντί να αποσαφηνίζουν τα ζητήματα, προκαλούν ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση — αυτό, βέβαια, είναι αρκετά προφανές. Η φύση πολλών τέτοιων ομάδων είναι εξαιρετικά συντηρητική: πολύ συχνά αποτελούν την εκδήλωση μιας νέας μορφής Δεξιάς.
Δεδομένου ότι η Αριστερά είναι πράγματι νεκρή, οφείλουμε πρώτα και κύρια να χτίσουμε από το μηδέν χώρους που να επιτρέπουν τη σκέψη. Όπως είθισται να λέμε, οφείλουμε να «φιλοξενήσουμε μια συζήτηση» που ειδάλλως δεν θα λάμβανε χώρα ποτέ, καταδεικνύοντας ότι μια τέτοια συζήτηση είναι τουλάχιστον εφικτή. Έχουμε πολλές σημαντικές εκδηλώσεις στο ενεργητικό μας, όπου διάφοροι άνθρωποι της διανόησης
βρήκαν τον κατάλληλο χώρο για να εκφράσουν τη φωνή τους πιο καθαρά απ’ ό,τι συνήθως.
Το κύριο σημείο της παρέμβασής μας είναι, καλώς ή κακώς, τα πανεπιστήμια και η κουλτούρα της πανεπιστημιακής κοινότητας με την ευρύτερη έννοια. Ρεαλιστικά μιλώντας, στις μέρες μας δεν υπάρχει κανένας άλλος θεσμός στον οποίο θα μπορούσαμε να παρέμβουμε. Προφανώς δεν πρόκειται περί ευλογίας, θα μπορούσε όμως να αποτελέσει μια μεγάλη ευκαιρία. Τα πανεπιστήμια είναι ένα διεθνές φαινόμενο.
Δημόσιες εκδηλώσεις — Χρειάζεται να προσαρμοστούμε σε διάφορα είδη εκδηλώσεων: μεγάλα φόρουμ, δημόσιες συνεντεύξεις, χαλαρές διαλέξεις. Θεωρώ πως η στροφή μας σε υποομάδες ανά πανεπιστήμιο μάς αναγκάζει να αλλάξουμε την οργανωτική μας κουλτούρα. Στο παρελθόν, δίναμε έμφαση στην περίοδο προετοιμασίας μιας εκδήλωσης, και δεν προτείνω να αλλάξουμε δραματικά τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουμε τις εκδηλώσεις: η δημιουργία μιας λίστας προτεινόμενων αναγνωσμάτων είναι εξαιρετικά σημαντική για την προετοιμασία μιας εκδήλωσης. Όμως, αυτό στο όποιο χρειάζεται να εστιάσουμε τη μέγιστη δυνατή προσοχή είναι η τακτικότητα και η υλοποίησή τους. Πιστεύω ακράδαντα ότι κάτι τέτοιο δεν θα λειτουργήσει εις βάρος του περιεχομένου μας. Αντιθέτως, νομίζω ότι η περιοδικότητα των εκδηλώσεων θα συμβάλλει και στη βελτίωση της ποιότητάς τους. Η αδυναμία μας για διοργάνωση τακτικών εκδηλώσεων είναι η αχίλλειος πτέρνα μας. Κι αν έχουμε οποιαδήποτε φιλοδοξία να διευρύνουμε την οργάνωση, αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί.
Η θέση περί «αποστράγγισης του βάλτου» [draining-the-swamp thesis][2] — Πιστεύουμε ότι είμαστε σε θέση να επηρεάσουμε και να αποτρέψουμε τη στρατολόγηση των φοιτητών στις σεκταριστικές ομάδες της «Αριστεράς» που δρουν στα πανεπιστήμια και, ως εκ τούτου, να ανακόψουμε την αποπολιτικοποίηση και «πτώση του ηθικού» που προκαλούν οι δραστηριότητές τους. Έχουμε ήδη κάνει την αρχή και πρέπει οπωσδήποτε να συνεχίσουμε.
To Platypus Review —Δεν έχουμε εκμεταλλευθεί στο έπακρο όλες τις δυνατότητες που μας παρέχει το έντυπό μας. Και παρότι το επίπεδο της ποιότητας είναι εξαιρετικά υψηλό, έχουμε αποτύχει σε δύο επίπεδα. Το πρώτο και πιο εμφανές πρόβλημα είναι η αδυναμία μας να αποκτήσουμε περισσότερο υλικό έξω από το πλαίσιο της ομάδας. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, χρειάζεται να κινητοποιήσουμε ολόκληρη την οργάνωση. Οι συνεντεύξεις μας είναι επιτυχημένες, ωστόσο υστερούμε στο ρεπορτάζ. Πρέπει να δράσουμε ως το ιστορικό αρχείο της εποχής μας. Το Platypus Review μπορεί να ταξιδέψει σε μέρη όπου η δημιουργία μιας οργανωτικής δομής δεν είναι ακόμα εφικτή.
Μέλη — Η ομάδα μελέτης δεν είναι προαιρετική. Τα κείμενα που διαβάζουμε δεν είναι οδικοί χάρτες. Μάλιστα, αν το εγχείρημά μας είχε μία γραμμή, αυτή θα ήταν μάλλον πως τίποτα απ’ όσα μας έχει κληροδοτήσει η ιστορική Αριστερά δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως επαρκής οδηγός. Είναι αδύνατον να κατανοήσει κανείς τον Platypus έξω από την παρακολούθηση των ομάδων μελέτης. Η ομάδα μελέτης πρέπει να εστιάζει στο «τι είναι αυτό που κάνουμε». Είθισται να λέμε ότι δεν έχουμε γραμμή, είναι όμως αλήθεια ότι έχουμε ένα σύνολο προβληματισμών που είναι πολύ συγκεκριμένοι. Η σημασία των θεμάτων πάνω στα οποία εργαζόμαστε δεν είναι διόλου αυταπόδεικτη και οφείλουμε να είμαστε καχύποπτοι απέναντι σε οποιονδήποτε ισχυρίζεται ότι καταλαβαίνει το εγχείρημά μας ενώ δεν παρακολουθεί συχνά τις παιδαγωγικές μας δραστηριότητες. Αν υπάρχει μια πτυχή του εγχειρήματος που προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη, είναι ο τρόπος με τον οποίο οι ιδέες μας, άπαξ και κατανοηθούν επαρκώς, φαίνεται να έχουν μόνιμο αντίκτυπο. Οι ιδέες μας δεν τυγχάνουν αδιαφορίας.
Τι πρόκειται να γίνουν τα μέλη μας; Διανοούμενοι και εργαζόμενοι στον τομέα της κουλτούρας. Η έννοια του ελεύθερου διανοούμενου, όπως και του φιλελευθερισμού, είναι νεκρή. Προκειμένου να παραχθούν ενεργοί διανοούμενοι, δεν αρκούν μόνο κάποιες καλές ιδέες. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τα θέματα που τόσο σκληρά προσπαθήσαμε να ξεθάψουμε να γίνουν ταμπού για εμάς τους ίδιους στις δημόσιες δράσεις μας. Υπάρχουν πράγματι άνθρωποι που προέβησαν σε μια συντονισμένη προσπάθεια για να συντρίψουν το εγχείρημά μας. Η σεκταριστική Αριστερά θα ήθελε πράγματι να εξαφανιστούμε. Έχουν επαναπαυθεί στις συνήθειές τους και θα προτιμούσαν οι ιδέες τους να μείνουν στο σκοτάδι.
Η ανάγκη να πηγαίνουμε σε εκδηλώσεις της Αριστεράς — Η παρουσία μας και μόνο θα είχε διαβρωτική επίδραση στην υπάρχουσα ψευδο-Αριστερά, καθώς θέτουμε ερωτήματα στα οποία αδυνατεί να απαντήσει. Δεν είναι δα και τόσο δύσκολο: είναι αυτό που πρέπει να κάνουμε.
Συνεπώς, δεν χρειάζεται να έχουμε αυταπάτες. Το εγχείρημά μας έχει τον χαρακτήρα του επείγοντος. Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Μπορεί να δίνουμε την εντύπωση ότι διαθέτουμε έναν υπερβολικά μεγάλο αριθμό ερμητικών ιδεών, συνενωμένων βίαια μεταξύ τους και υπέρ το δέον απαιτητικών για να ληφθούν σοβαρά υπόψη —εντούτοις αυτή είναι η δική μας εκτίμηση.| P
Απομαγνητοφώνηση: Ashley Weger
Μετάφραση-Σχόλια: Παναγιώτης Διδάχος
Επιμέλεια: Ισιδώρα Στανιμεράκη, Θοδωρής Βελισσάρης
[1] Ο τίτλος του άρθρου κάνει ευθεία αναφορά στη γνωστή ομώνυμη μπροσούρα του V.I. Lenin [1902] ο οποίος τη δανείζεται, με τη σειρά του, από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ρώσου λογοτέχνη Nikolai Chernyshevsky.
[2] Η φράση μπορεί να αποδοθεί ως αποστραγγίζοντας τον βάλτο. Έχει χρησιμοποιηθεί μεταφορικά στην αμερικανική πολιτική από τα τέλη του 19ου αιώνα για να δηλώσει την εκρίζωση ενός αρνητικού φαινομένου. Οι πρώτοι που φαίνεται να έκαναν χρήση της φράσης είναι ο Winfield R. Gaylord (1870-1943) και ο Victor L. Berger (1860-1929), αναφερόμενοι στην αποστράγγιση του «καπιταλιστικού βάλτου».
